sobota, 21 stycznia 2012

Kiedy zburzono Kolumnę Zygmunta?


Bardzo dawno nie pisałem. Mea culpa...

Zatem rok 2012 zaczynam z grubej rury.
Otóż pojawiły mi się pewne wątpliwości odnośnie kwestii, która do tej pory wydawała mi się absolutnie oczywista, mianowicie co do daty zniszczenia Kolumny Zygmunta.

Głęboko w pamięci mam zakodowaną datę 2 września 1944 r., tj. podczas powstania warszawskiego, w ramach upadku Starówki. Tak też formułowane są pytania egzaminacyjne na przewodnika po Warszawie.
Tyle, że nadziałem się na pewne rozbieżności w źródłach.
Popatrzmy zatem:

Bedeker Warszawski - K. Mórawski, W. Głębocki, Iskry 1996, str. 51
[kolumna] Padła w nocy z 1 na 2 września 1944 strzaskana pociskiem niemieckiego działa czołgowego.


Encyklopedia Warszawy - PWN 1975, str 276
zburzona przez hitl. w czasie powst. warsz.;


Ale po sięgnięciu do tzw. poważnych źródeł robi się ciekawiej...

Atlas Architektury Starego Miasta w Warszawie - M. Lewicka, Arkady 1992, str 45
W 1945 r., ocalały dotąd z pożogi ostatniej wojny pomnik, runął powalony przez ustępujących okupantów niemieckich;

zdanie dalej następuje odesłanie do fot. 34, która podpisana jest następująco:
Powalony posąg króla w 1944 r.

Ach... cóż za dwie wzajemnie się wykluczające informacje w jednej pozycji :)

No to sięgam do kolejnego źródła
Atlas Architektury Warszawy - J.A. Chrościcki, A. Rottermund, Arkady 1977, str. 219
Kolumna zniszczona w styczniu 1945;


Mówiąc szczerze nadal mam wątpliwości, sięgam więc do monografii poświęconej Kolumnie Zygmunta
Kolumna Zygmunta - B. Szymanowska, PWN 1972, seria Zabytki Warszawy, str. 90
W styczniu 1945 roku Niemcy celowo zdruzgotali trzon kolumny, posąg runął na ziemię.


Źródło wydaje się poważne - seria monografii o zabytkach Warszawy ma bardzo dobrą renomę, konsultant - prof. Lorentz wzbudza zaufanie.
Ostatnie poważne źródło jakie mam pod ręką to Katalog Zabytków Sztuki a tam...
Katalog Zabytków Sztuki Miasto Warszawa cz. 1 Stare Miasto - red. J. Łoziński i A. Rottermund, Wyd. Artystyczne i Filmowe 1993, str. 409
W styczniu 1945 zniszczenie kolumny przez Niemców; posąg runął nie ulegając jednak poważniejszym uszkodzeniom.


No i mówiąc szczerze jestem w kropce.
Jedno to zakodowana głęboko w świadomości i podświadomości data 2 lub z 1 na 2 września 1944 r. a z drugiej całkiem poważnie wyglądające źródła.

Kiedy zatem zburzono kolumnę? Może ktoś wie coś więcej i rozjaśni?

1 komentarz: